Destructief recht, is een begrip uit de contextuele benadering en kan ook wel uitgelegd worden als het gevolg van een onbalans in het geven en ontvangen, waardoor iemand gerechtigd is om verongelijkt te zijn. Er is iets gebeurd in iemands leven waardoor er een ongelijkheid, een onbalans is ontstaan. Dit kan ontstaan doordat er iets gebeurd is wat anderen je hebben aangedaan, of iets wat je door het leven is overkomen. Je had als kind menselijkerwijs iets moeten ontvangen waar je recht op had: liefde, erkenning, eten, verzorging, maar daar heeft het aan ontbroken. Het kan ook zijn dat je bent opgegroeid in een oorlogsgebied, of met een gewelddadige vader of een ziekelijke moeder, waardoor je niet echt kind hebt kunnen zijn. Dit tekort, of onrecht, dragen mensen onbewust met zich mee en zij blijven gerechtigd om alsnog te ontvangen wat zij hebben gemist. Het is niet zichtbaar, of meetbaar, maar het is wel een gegeven. Een onbetaalde rekening dus. Zij presenteren onschuldige anderen de rekening voor het onrecht dat ze zelf in een leven hebben ervaren.
Er blijft een ongelijkheid vanbinnen tot zij in hun aangedane onrecht worden erkend.
Mensen ontwikkelen hiervoor manieren om te overleven, de twee grootste mechanismen zijn: ontkennen van behoeften en uitoefenen van macht. Dit kan op veel manieren tot uiting komen. Een van de manieren van ontkennen van behoeften is door zelf veel te geven, niemand nodig hebben. Als uitoefenen van macht kun je denken aan manipulatie, erkenning afdwingen, de obsessie om geen fouten te maken of alles rationeel te moeten kunnen verklaren.
Het recht om verongelijkt te zijn wordt dikwijls zichtbaar in intieme relaties met anderen. Het vormt vaak een blokkade en verhindert een goede balans tussen geven en ontvangen. Als mensen afreageren door agressie, manipulatie of zwijgen, veroorzaken zij zelf opnieuw onrecht. Dit wordt ook wel de roulerende rekening genoemd. Helaas zijn het meestal de kinderen die hier de dupe van zijn, omdat zij het vermogen hebben om loyaal te zijn en zij er veel voor over hebben om onrust of geweld in het gezin te voorkomen.
Als mensen niet die veiligheid en dat vertrouwen hebben ontvangen om zich te kunnen uiten en niet die erkenning hebben ontvangen die zij nodig hadden, wordt dit meestal neergelegd, of afgewenteld op onschuldige anderen, die het dichtst bij staan, zoals de partner, of de kinderen.
Het gevolg van een onbalans in het geven en ontvangen is destructief recht, dit veroorzaakt (vaak onbewust!) het recht om verongelijkt te zijn.
Als je eens wist … dan zou je wel begrijpen dat ik …
Op de eerste stippellijn zou je kunnen schrijven:
- wat ik meegemaakt heb
- wat ik tekort gekomen ben
- wat ik allemaal gegeven heb
- hoe onrechtvaardig ik behandel ben
- hoe ziek ik ben geweest
- hoe ik mijn moeder mis
- hoe ik misbruikt ben
- hoe is vernederd ben
- hoe ik voor mijn broertjes en zusjes heb gezorgd enz.
Als je eens wist … dan zou je wel begrijpen dat ik …
Op de tweede stippellijn zou kun je schrijven:
- afreageer op onschuldige anderen
- erkenning opeis door manipulatief of claimend gedrag
- erkenning opeis door ergens in uit te blinken, kennis, discipline, dienstbaar zijn
- anderen afwijs en geen erkenning kan geven
- de pijn of het verdriet van anderen bagatelliseer
- onmogelijk echt contact kan maken met anderen
- teleurgesteld ben
- een slachtofferrol aanneem
- zelfdestructief (verslavend, zelf verwaarlozend) gedrag vertoon
Het allerbelangrijkste wat mensen nodig hebben die ” leunen op destructief recht”, is om (alsnog) erkenning te krijgen voor het onrecht wat zij hebben geleden, of voor datgene wat zij gegeven hebben en wat niet is gezien. Daarna komt er ruimte om te leren om op een andere manier om te gaan met pijnpunten uit het verleden. De roulerende rekening kan zo worden verbroken.
