Vanmorgen las ik dat Kees van der Staaij (SGP) in de Tweede Kamer vragen gaat stellen over de reclame die wordt gemaakt voor vreemdgaan. Er zijn in Nederland reclameborden en spotjes die aanmoedigen om vreemd te gaan. Hij gaat vandaag in de kamer wijzen op de ongelooflijke desastreuze gevolgen voor de kinderen, en de enorme kostenpost voor de maatschappij om al die brokstukken na een (v)echtscheiding weer op te ruimen en het leven voor gedupeerden weer enigszins leefbaar te maken. En nee, dit is niet alleen een groot aandachtspunt voor de SGP, maar uit onderzoek is gebleken dat de overgrote meerderheid van ons land tegen dat soort reclames is. Je hoeft niet links of rechts te zijn, of bij de middenmoot te horen, iedereen met een beetje gezond verstand begrijpt dat dit niet kan.
Wat dit laat zien en wat mij verontrust is dat mensen kennelijk niet meer weten wat vertrouwen is en wat de gevolgen zijn als vertrouwen wordt beschadigd.
Om mij heen en in mijn werk zie ik met lede ogen aan wat vreemdgaan teweeg kan brengen. Hoe dit iets doet in een mensenziel wat niet zomaar terug te draaien is. Hoe opgebouwd vertrouwen als een bouwwerk in elkaar stort.
Waar zit vertrouwen in een mens? Waar komt vertrouwen vandaan en waarom hebben wij vertrouwen zo broodnodig?
Op de middelbare school deden we die bekende oefening dat je je achterover moest laten vallen en dat je dan het vertrouwen moest hebben dat de ander je zou opvangen. Henri Nouwen legt datzelfde ook zo mooi uit in zijn boek Met de dood voor ogen met de circusartiesten waarbij de een de springer en de ander de vanger is. Over het onvoorwaardelijke vertrouwen dat de springer in de vanger moet hebben.
Als het goed is, begrijpen de meeste mensen dat het voor een gezonde ontwikkeling van een kind noodzakelijk is dat aan een aantal basisbehoeften wordt voldaan, denk aan: liefde, warmte, veiligheid, betrouwbaarheid, voeding, erbij horen enz. Dit alles is nodig voor een stevige ondergrond om een gezond evenwicht te ontwikkelen tussen autonomie en verbondenheid. Als aan een van die behoeften niet kan worden voldaan door ouders, of verzorgers, hebben wij inmiddels allerlei instanties om hierbij te helpen en het tekort aan te vullen. Gaat dit nu om zeep geholpen worden door mensen die niets begrijpen van een gezonde relatie die gebaseerd is op vertrouwen? Dit kan toch niet waar zijn?
Vertrouwen is geen gevoel, het is niet zichtbaar, het is iets tussen mensen wat moet worden opgebouwd. De steentjes voor dat bouwwerk beginnen dus al bij de geboorte en zijn stuk voor stuk kostbare elementen: eerlijk zijn, fouten herstellen, open staan voor zelfonderzoek, verantwoordelijk willen zijn, respect tonen, oprecht luisteren. Het vraagt aandacht, zorgvuldigheid en wijsheid om die steentjes op te bouwen. Mensen nemen deze vaardigheid om vertrouwen te bouwen mee naar andere relaties. Losse steentjes maken echter nog geen bouwwerk. De liefde, als metselspecie, is een onlosmakelijk onderdeel om stevigheid te krijgen en tegen een stootje te kunnen.
De christelijk traditie reikt ons heel veel waardevolle wijsheden aan over vertrouwen, de Bijbel staat er vol mee. Ook in andere tradities komt dit voor als noodzakelijk element in een gezonde relatie.
Laten we met mildheid blijven omgaan met mensen die, om wat voor reden dan ook, het mooie bouwwerk tussen hen en anderen hebben geschonden, maar laten we niet in de valkuil trappen dat we het zonder vertrouwen wel redden in onze samenleving.
Hup, Kees van der Staaij!
