Stel je eens voor dat Jezus in deze tijd door middel van de gelijkenis van de Barmhartige Samaritaan zou proberen uit te leggen wie onze naaste is. Hij zou onmiddellijk in een stevige politieke discussie terechtkomen over het feit dat rovers er niets aan kunnen doen dat ze iemand bestelen, omdat ze in een minderheidspositie zitten. Of over het feit dat het logisch is dat de geestelijken voorbij lopen, omdat er steeds meer misbruik wordt gemaakt van de zorg door de kerk. Of over dat je niet aan de gang kunt blijven met mensen oprapen en een lift geven, want de opvangcentra zitten overvol.
Hoe lukt het ons nog om barmhartig te zijn en niet verstrikt te raken en iedereen tegen je te krijgen?
Als iemand met een protestantse achtergrond ben ik een beetje jaloers op het prachtige thema van de Rooms-Katholieke Kerk voor 2016. In de RK Kerk wordt namelijk van 8 december 2015 tot en met 20 november 2016 het ‘Jaar van Barmhartigheid’ gevierd. De opening van het jaar viel samen met de vijftigste verjaardag van de afsluiting van het Tweede Vaticaans Concilie (1962-1965) dat sterk in het teken stond van barmhartigheid. Het jaar dat in kerkelijk jargon te boek staat als ‘Heilig Jaar’, ‘Jubileumjaar’ of ‘Jubeljaar’. Het Heilig Jaar gaat terug op een oude joodse traditie en is bedoeld als uitnodiging aan gelovigen om de verhouding met God en hun medemensen te vernieuwen. Een Heilig Jaar vindt normaliter iedere vijfentwintig jaar plaats. De vorige ‘gewone’ viering was in 2000. Maar pausen kunnen ook een ‘buitengewoon’ Heilig Jaar afkondigen. Het Jaar van Barmhartigheid behoort tot deze ‘extra’ jaren.
In het Jaar van Barmhartigheid spelen naast het ontvangen van Gods barmhartigheid in het sacrament van boete en verzoening (biecht) de ‘zeven werken van barmhartigheid’ een centrale rol. Ze zijn ontleend aan het evangelie van Matteüs (25, 35-36): de hongerigen spijzen, de dorstigen laven, de vreemdelingen herbergen, de naakten kleden, de zieken verzorgen, de gevangenen bezoeken, de doden begraven.
Het Rijksmuseum in Amsterdam kocht in 1916 zeven panelen van de ‘Meester van Alkmaar’ aan die de werken van barmhartigheid verbeelden.
Paus Franciscus geeft diverse adviezen aan de gelovigen hoe zij aan het komende Heilige Jaar invulling kunnen geven o.a: “Ga op bedevaart als teken van bekering; veroordeel niemand, maar vergeef en geef; vermijd roddel, afgunst en jaloezie; open het hart voor de marges van de samenleving en breng vertroosting, barmhartigheid en solidariteit naar mensen die in moeilijke omstandigheden leven; verricht de lichamelijke en geestelijke daden van barmhartigheid met vreugde; verblijf biddend en aanbiddend bij het Allerheiligste Sacrament.”
Alles staat in het teken van dit thema. De jongeren worden door de Paus opgeroepen om “instrumenten van barmhartigheid” voor hun naasten te worden. “Ik stel voor”, zo schrijft hij, “om in de eerste zeven maanden van 2016 een lichamelijk en een geestelijk werk van barmhartigheid te kiezen om in praktijk te brengen.”
De komende editie van het grootste jongerenevenement ter wereld vindt plaats van 26 tot en met 31 juli in de Poolse stad Krakau met als thema: ‘Zalig de barmhartigen, want zij zullen barmhartigheid ondervinden’.
Ik zie uit naar de verslagen van ‘mediapriester’ Roderick Vonhogen van de vieringen van deze Wereld Jongeren Dagen, waar de laatste keer meer dan 3 miljoen mensen waren!
Ik zie ook uit naar de het speciale vierdelige EO-programma, met Andries Knevel, over het leven van Paus Franciscus.
Bijzonder dat zoveel activiteiten rondom dit thema worden georganiseerd. Ik hoop dat heel veel mensen hierdoor inspiratie ontvangen en dat het ook een verbondenheid zal geven met alle mensen van goede wil, van welke achtergrond dan ook. Juist nu het steeds moeilijker wordt om op een ongecompliceerde manier barmhartig te zijn, zonder het gevaar te lopen anderen te duperen, of meteen in een bepaalde politieke hoek terecht te komen.
Er is veel liefde, moed en wijsheid nodig om barmhartigheid te verlenen aan mensen die dat echt nodig hebben en die volgens Jezus onze naasten zijn. Natuurlijk, er is verstandig en realistisch beleid nodig op lands- en wereldniveau, maar laten we ons niet laten lamleggen, maar klein beginnen, direct om ons heen.
