Hij was al jaren trouw aanwezig bij mijn Open Huis avonden: één keer in de maand een glas wijn met buurtbewoners, soms een praatje over een interessant onderwerp, en daarna brood met soep. De laatste keer miste ik hem. Toch maar even langsgaan en kijken of er iets aan de hand is. Een dochter doet open en zegt dat hij erg zwak is en beneden op bed ligt. Ze denkt niet dat hij nog naar de Open Huis avond kan komen. Ik mag wel even binnenkomen. Ik aarzel. Ik kom zomaar langs en alle kinderen zijn kennelijk overgekomen, ook vanuit het buitenland, dus het moet wel ernstig zijn.
Als ik bij zijn bed kom, vermoed ik meteen dat hij niet lang meer te leven heeft. Hij kijkt me aan en herkent me. Ik zie het aan zijn ogen en de uitdrukking op zijn gezicht. Hij probeert te praten, sterk articulerend, maar kan geen geluid meer voortbrengen. Jammer, ik kan hem echt niet verstaan, maar wat kijkt hij helder uit zijn ogen. Ik bedank hem voor zijn betrokkenheid en zijn aanwezigheid al die jaren bij de Open Huis avonden. Weet je nog dat je een praatje hield over het kweken van trostomaatjes? En die keer over de Katwijkse ziekte? Ja, hij knikt, hij weet het nog. Hij was het die dat voorstelde, om af en toe ergens een praatje over te houden en er dan met elkaar over door te praten, onder de wijn.
Ik aai even over zijn flanellen arm. Hij is zo sterk vermagerd en broos, dat ik dat bijna niet durf, maar het gaat eigenlijk vanzelf. We hebben het tijdens de Open Huis ontmoetingen over van alles gehad, zelfs over wat je na wilt laten aan je kinderen, als je er niet meer bent. Ik vertelde dat mijn vader zijn levensverhaal had geschreven en dat ik dat zelf ook had gedaan. We hadden boeiende gesprekken met elkaar, maar over geloof en zingeving bleven we bescheiden. Hij was een ongelovige gelovige, een wetenschapper, die zich voornamelijk door de feiten liet bepalen.
Hoe het komt weet ik niet, maar het gaat vanzelf. Voor ik wegga, leg ik spontaan mijn hand op zijn hoofd en zegen hem. Het is maar kort, hij lijkt het vanzelfsprekend te vinden en ziet er rustig en vredig uit. De kinderen zijn ontroerd. Ik wens hen sterkte.
Thuis zoek ik een mooie kaart en vraag wat buren om er ook iets op te schrijven. Als ik die de volgende dag in zijn brievenbus wil doen, doet een dochter open. Ze vertelt dat vlak na mijn zegen hun vader overleden is en dat ze dat heel bijzonder vinden. Het voelt even vreemd en alsof het ongepast was om daar zo kort voor zijn overlijden te zijn, maar al gauw voel ik samen met zijn kinderen dankbaarheid. Kwam ik als geroepen en op het juiste moment?
Zaterdags wordt hij begraven, een volle kerk, een rijk leven, 89 jaar, een bijzonder mens. Ik hoor dat hij zijn levensverhaal heeft geschreven voor zijn kinderen. We praten erover na diezelfde avond met de buurtbewoners bij mij thuis, over zijn overlijden en de afscheidsdienst. ‘Wie zal de volgende zijn?’, vraagt een van de ouderen met een kwinkslag. Want dat we kwetsbaar zijn, weten we intussen wel. De volgende is mijn buurman, net zo oud als de man die net is begraven, hij overlijdt diezelfde avond nog, plotseling, vlak nadat hij heerlijk bij mij heeft gegeten. Twee markante mannen, binnen een paar dagen. We zullen hen missen. Het is een week van verdriet en afscheid, maar ook van mooie momenten van verbondenheid en liefde.
Een week later sta ik op de begraafplaats bij het graf van Jan, voor een interview voor het tv-programma Ik mis je, van de EO. Ik zeg daar dat ik de afgelopen jaren met verbazing naar mezelf heb gekeken, naar het feit dat je als mens kennelijk de veerkracht hebt om na een ingrijpend verlies met je leven door te gaan en er iets van te maken.
Ja, ik mis je. Maar ik heb een rijk en kostbaar leven. Rijk door herinneringen aan samen. Kostbaar om langszij te mogen komen op cruciale momenten in iemands leven en dan, juist dan, me heel sterk verbonden te voelen.
Voor wie het terug wil kijken:
http://ikmisje.eo.nl/televisie/zondag-22-januari-2017-855-uur
