Gaat rouwen in een bepaalde volgorde? Kun je spreken van een voltooid rouwproces als je dit volgens een bepaalde route doorloopt? De vele opvattingen in hulpverleningsland over rouw en verlies doen je wel eens duizelen. Hoe kun je hier nog een lijn in ontdekken, als die er überhaupt nog is? Is er een procesbeschrijving te ontdekken waar je wat aan hebt?
Elisabeth Kubler-Ross, een medicus en psychiater uit Zwitserland, later Amerika, heeft veel baanbrekend werk verricht in dit opzicht. Zij begon eenvoudig door naast terminaal zieke mensen te gaan zitten aan hun ziekbed en er gewoon te zijn. Ze ging luisteren naar wat er in hen omging, aftasten wat zij nodig hadden. Ze heeft met veel respect geluisterd en meegeleefd en vooral aan kinderen en Aidspatiënten veel aandacht gegeven. Ze hielp hen om de dood eerlijk onder ogen te zien en kwam tot de volgende vijf rouwfasen waar mensen doorheen konden gaan:
ontkenning, woede, marchanderen, depressie en aanvaarding.
Ze heeft hiermee de dood bespreekbaar gemaakt en geholpen om het gedrag en de gevoelens van mensen beter te begrijpen. Ze schreef o.a.: “Lessen voor levenden”, “Kinderen en de dood”, “Leven met stervenden” en “Wat kunnen wij nog doen”. Over de hele wereld zijn haar boeken tot steun geweest en hebben inzicht gegeven in het proces wat aan het sterven vooraf gaat. Later zijn deze fasen ook toegepast op het rouwproces na het sterven.
Er is ook kritiek geweest op haar fasentheorie. Het kan lijken alsof je het niet goed doet als je niet boos bent, of depressief. Het zou de indruk kunnen wekken dat er een eindpunt zit aan een rouwproces als je dit in een bepaalde volgorde doorloopt. Het gevaar bestaat dat men er aan afgemeten wordt. Ook in de hulpverlening kan de fasentheorie te rigide gebruikt worden, waardoor er geen ruimte is voor een andere beleving. Deze fasentheorie wordt daarom steeds meer als het oude model beschouwd. Het blijkt dus belangrijk om deze als één van de mogelijke theorieën te bekijken die inzicht kunnen geven in het rouwproces en deze niet als stappenplan te gebruiken.
