Onwennig
Het ziet er duidelijk wat onwennig uit. Aarzelend pakken ze elkaars hand vast om elkaar een ‘geschenk’ geven. Dat geschenk is een erkenning, een woord van liefde, of troost, of een belofte. In het afgelopen uur, na goed te luisteren naar elkaar, kiezen ze iets uit wat aandacht verdient, een behoefte van de ander, een angst, of iets onverwacht wat in prille kwetsbaarheid werd verteld en had verrast en wat ze niet van de ander hadden verwacht.
Geschenk-moment
Sinds ik na een EFT-relatietherapiegesprek met een ‘geschenk-moment’ afsluit, blijkt telkens weer hoe verrast mensen zijn door wat er over hen wordt gezegd. Hoe vanzelfsprekend lelijke woorden en discussies zijn geworden. Het valt dan niet mee om positieve woorden over de ander uit te spreken en ook niet om die te ontvangen. Dat blijkt ontzettend onwennig. Alsof er een taboe op ligt. Maar deze relatiegeschenken blijken erg waardevol en helpend om het vertrouwen en de verbondenheid te versterken.
Verlies van verbinding
Het patroon waarin mensen terechtkomen, soms al heel snel nadat ze trouwen of samenwonen, kan zo hardnekkig zijn dat ieder voortdurend in de verdedigings- of wegduik-stand staat. Echt naar elkaar luisteren lukt niet meer. Wat kortdurend voldoening geeft, is het winnen van een discussie, het denken dat je gelijkt hebt, als de ander zwijgt. Wat er werkelijk gebeurt is juist dat er geen verbinding is. Dat de afweermechanismen een volgende keer nog slimmer, luidruchtiger of stiller worden.
Een van de mooiste dingen om mee te maken, is als stellen tijdens een relatiegesprek hun gevoelens gaan durven delen met elkaar. Dat is meestal een enorme stap, omdat die haaks staat op hun normale reactie bij conflicten: vechten, vluchten of bevriezen, de verbinding verliezen en eenzaam achterblijven.
Patroon doorbreken
Met de training Houd me Vast leren stellen dat het doorbreken van dat patroon inzicht, inzet, oefening en geduld vraagt. Inzicht, in eigen gedrag, het stilstaan bij pijnplekken die zijn ontstaan en de eigen verdedigingsmechanismen. Het leren verantwoordelijkheid nemen. Inzet, omdat alles van waarde moeite kost. Oefening, omdat het nu eenmaal onwennig is om op een nieuwe manier om te gaan met elkaar. Geduld, omdat in deze tijd alles met een muisklik te verkrijgen is, maar met groei is dat nooit het geval, daar is tijd voor nodig.
Een nieuwe taal
De eerste keer dat een van de partners een andere houding laat zien, wordt meestal als verrassend en onwerkelijk ervaren. Is dit wel oprecht? Kan ik dit wel vertrouwen? Als deze nieuwe benadering de vicieuze cirkel doorbreekt, blijkt dat het inderdaad kan en helpend is. En dat het naar meer smaakt. Het doorbreekt de machteloosheid.
Het oefenen om elkaar uit te nodigen om kwetsbaar te zijn, is vergelijkbaar met het leren van een nieuwe taal, waardoor je je onwennig voelt, verlegen, niet wetend of je het goede woord zegt. Het helpt dan als je aangemoedigd wordt, als je fouten mag maken. Als je merkt dat je je veilig voelt.
Machteloosheid en moedeloosheid kunnen maken dat stellen niet meer de moeite nemen om dit te leren en uit hun vicieuze cirkel te komen. Dat is heel jammer! Ja, het vraagt moed, toewijding en discipline om deze vaardigheden te leren, maar in veel gevallen lukt het om op een andere positieve manier samen door te gaan.
Gelijkwaardig
Lukt deze benadering dan altijd? Nee, helaas niet. Een voorwaarde is dat de relatie in principe gelijkwaardig is. Bij ernstige psychische, of mentale problemen is het onmogelijk voor de ‘gezonde’ partner om in veiligheid kwetsbaar te zijn. Bij ernstige persoonlijkheidsproblemen geldt ook dat de ‘gezonde’ partner niet veilig kwetsbaar kan zijn. Bij ernstige lichamelijke problemen hoeft dit geen belemmering te zijn. Het is dan meestal wel mogelijk om op een gelijkwaardige manier elkaar uit te nodigen om angsten en behoeften te delen. Dus ook als mantelzorger kun je je veilig verbonden voelen met je partner.
Het mooiste relatiegeschenk
In de decembermaand is het gebruikelijk als bedrijven hun relaties een geschenk geven. Met een relatiegeschenk laten ze hun relaties weten dat ze aan hen denken, blij met ze zijn of meedenken met een probleem. Het is een onderdeel van relatiemarketing.
Het onwennig uitspreken van een angst of een behoefte kan ontzettend kwetsbaar voelen. Meestal wordt daar verklarend, verdedigend, of afwijzend op gereageerd. Hoe mooi is het als je daar als partner verzorgend op gaat reageren? Dat is het mooiste relatiegeschenk dat je iemand kunt geven. Verzorgend reageren op kwetsbaarheid betekent dat je erkenning geeft voor wat de ander ervaart. Dat gevoelens niet worden afgekeurd maar er mogen zijn. Dat je er, ook als je het niet goed begrijpt, begrip voor wilt hebben. Dat je leert om op de juiste manier te luisteren. Ook al kun je niets oplossen, ook al kun je niet aan alles tegemoetkomen.
Verzorgend reageren op een uiting van angst door ziekte, kan bijvoorbeeld zo:
‘Dank je wel dat je dit aan me wilde vertellen. Ja, ik kan me voorstellen dat dit je angstig maakt. Ik kan me namelijk goed herinneren wat er eerder is gebeurd met je moeder. Blijf je angst met mij delen. Laat me weten wat je nodig hebt. Ik wil je zeggen dat ik bij je blijf en alles zal doen wat in mijn vermogen ligt om je te helpen.’
Verzorgend reageren op oprechte kwetsbaarheid is het mooiste relatiegeschenk!
En het mooie is dat dit natuurlijk ook geldt voor andere relaties: moeder-dochter, vader-zoon, zussen, broers, vrienden.
