Afgelopen zondag zaten we als Lev-groep weer bij elkaar aan tafel. Om de paar weken Leren Eten en Vieren we met elkaar. De persoon die dit keer had gekookt, had er extra werk van gemaakt om de tafel mooi te maken: voor ieder een zelfgehaakt hartje met een tekst eraan, overal hartjes en als toetje eigengemaakte cakejes met hartjes. Het was dan ook Valentijnsdag. We lazen na de maaltijd uit het prachtige dagboek van Henri Nouwen Brood voor het hart, waarin hij juist rond 14 februari schrijft over het samen eten als barometer van samenleven. Als we zeggen: ‘Neem nog wat, zal ik je nog wat geven, zeggen we veel meer dan die woorden uitdrukken. We nodigen elkaar uit om deel te worden van ons leven.’
We raakten in gesprek met elkaar hoe de tijd is veranderd en het steeds moeilijker wordt tijd te vinden om samen te eten. Hoe het een gewoonte wordt om voor de televisie te eten, of om voortdurend je iphone te pakken om van alles te checken. Ik zie dat ook om me heen en ik moet eerlijk bekennen dat ik dat ook vaak doe. Nu ik alleen ben, loop ik zelfs soms te eten, of maak ik het me wel heel gemakkelijk. Het is zo anders dan ik ooit gewend ben geweest. Ik kom uit een groot gezin met negen kinderen, waar dikwijls nog meer mensen bleven eten. Ik herinner me de maaltijden met mijn eigen kinderen waar we navroegen hoe het op school was geweest of op het werk. Ik herinner me de maaltijden in de Smeltkroes, onze leefgemeenschap, waar we met twee gezinnen en een aantal anderen samenwoonden en aten. Het was een gezellige drukte en het moment dat we allemaal samen waren en uitwisselden wat we hadden meegemaakt en wat ons bezighield. Ik denk aan de bijzondere, maandelijkse maaltijden met mijn buurtbewoners hier in huis, de afgelopen jaren.
Het is niet te onderschatten wat aan tafel wordt gedeeld en geleerd. Belangrijke waarden als luisteren naar elkaar, op elkaar wachten, interesse tonen en meeleven. Respect, gastvrijheid en verbondenheid.
Net als ik, eten een aantal leden van onze Lev-groep thuis alleen, doordat ze alleengaand zijn, of door een scheiding, of het overlijden van een partner. Hoe maak je de maaltijd dan nog tot een moment van betrokkenheid, interesse en verbondenheid? Juist op die momenten is het alleen zijn zo voelbaar, of het gemis zo groot.
Volgens Henri Nouwen worden we aan tafel kwetsbaar. Daar gebeurt meer dan het stillen van de honger of het lessen van de dorst, we worden familie en vrienden van elkaar. We worden een gemeenschap, een lichaam. Daarom is het zo belangrijk om tijd te nemen voor de ontmoeting, om de tafel mooi te dekken. Bloemen, kaarsen, kleurige servetten moedigen ons aan om tegen elkaar te zeggen: ‘Dit is een bijzonder moment, laten we ervan genieten.’
Hij schrijft dat ‘wat er aan tafel gebeurt lang in onze herinnering meegaat’. Het zijn blije en dankbare herinneringen, of herinneringen waarmee boosheid of verdriet verbonden is.
Geïnspireerd door zijn schrijven en de uitwisseling met mijn Lev-groep, neem ik me voor om op een andere manier die verbondenheid te zoeken. Ik ga een mooi plekje maken aan de keukentafel, ik steek een kaarsje aan, en tijdens het eten herinneringen ophalen aan mensen waarmee ik mooie en kostbare momenten heb beleefd aan tafel. Ik ga me verbonden voelen met anderen die ook alleen eten. Een soort stille omgang met dierbaren en lotgenoten dus (ik ga het proberen en breng later verslag uit!).
De tafel waaraan we eten is de barometer van het gezins- en groepsleven. Laten we er alles aan doen om van de maaltijd een moment van verbondenheid te maken.
Ook als we alleen eten!
